Biện pháp tu từ là gì
Biện pháp tu từ là gì
Biện pháp tu từ là cách sử dụng ngôn ngữ một cách đặc biệt, khác với cách sử dụng thông thường, nhằm tạo ra những hiệu ứng nghệ thuật, làm cho câu văn trở nên sinh động, hấp dẫn và gợi cảm hơn. Nhờ các biện pháp tu từ, tác giả có thể truyền đạt ý tưởng, tình cảm một cách sâu sắc và sinh động hơn đến người đọc.
Tác dụng của biện pháp tu từ
Tăng sức gợi hình: Tạo ra những hình ảnh, âm thanh, màu sắc... sống động, giúp người đọc dễ dàng hình dung và cảm nhận.
Tăng sức gợi cảm: Gợi lên những cảm xúc, tình cảm như vui buồn, yêu ghét, sợ hãi...
Nhấn mạnh ý nghĩa: Làm nổi bật ý chính, ý tưởng muốn truyền đạt.
Tạo sự hài hước, dí dỏm: Khiến cho văn bản trở nên thú vị, dễ nhớ.
Các loại biện pháp tu từ thường gặp
So sánh: Dùng từ ngữ để so sánh hai sự vật, sự việc có nét tương đồng.
- Ví dụ: "Cô ấy đẹp như một đóa hoa hồng."
Nhân hóa: Gán cho vật, sự vật những đặc điểm, hành động của con người.
- Ví dụ: "Cây bàng già đứng trầm ngâm bên đường."
Ẩn dụ: Dùng từ ngữ chỉ sự vật, hiện tượng này để gọi tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng.
- Ví dụ: "Bàn tay mẹ là mái nhà che chở."
Hoán dụ: Dùng một bộ phận để chỉ toàn thể hoặc dùng cái cụ thể để chỉ cái trừu tượng.
- Ví dụ: "Áo xanh" để chỉ người lính, "Cái nôi" để chỉ quê hương.
Điệp từ: Lặp lại một từ hoặc cụm từ nhiều lần để nhấn mạnh ý.
- Ví dụ: "Anh yêu em, yêu em nhiều lắm."
Nói quá: Phóng đại sự vật, hiện tượng lên gấp bội để tạo ấn tượng mạnh.
- Ví dụ: "Mưa như trút nước."
Nói giảm nói tránh: Dùng những từ ngữ uyển chuyển, tế nhị để diễn tả những điều không hay, đau buồn.
- Ví dụ: "Ông ấy đã ra đi." thay vì "Ông ấy đã chết."
Đảo ngữ: Thay đổi trật tự câu để nhấn mạnh một bộ phận nào đó.
- Ví dụ: "Xanh ngắt một màu là cả một trời quê hương."
Biện pháp tu từNhân hóa là một biện pháp tu từ rất quen thuộc trong văn học, giúp cho câu văn trở nên sinh động và giàu hình ảnh hơn. Khi sử dụng biện pháp nhân hóa, người ta sẽ gán cho những sự vật, hiện tượng, con vật những đặc điểm, hành động, tính cách vốn chỉ có ở con người.
Ví dụ
Con đường quê uốn lượn như một dải lụa mềm mại.
Mặt trời mỉm cười rạng rỡ.
Cây bàng già nua đứng trầm ngâm bên đường.
Tác dụng của biện pháp nhân hóa
Tạo sự sinh động: Khiến cho những sự vật, hiện tượng trở nên gần gũi, có hồn hơn với con người.
Tăng sức gợi hình, gợi cảm: Giúp người đọc dễ dàng hình dung và cảm nhận được vẻ đẹp, ý nghĩa của sự vật, hiện tượng.
Thể hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả: Qua việc nhân hóa, tác giả thể hiện tình yêu, sự trân trọng đối với những gì mình miêu tả.
Biện pháp tu từĐịnh nghĩa
Ẩn dụ là biện pháp tu từ gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên của sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng nào đó (về hình dáng, màu sắc, tính chất,...) nhằm tăng sức gợi hình và gợi cảm cho diễn đạt.
Các loại ẩn dụ
Ẩn dụ hình thức: Dựa trên sự tương đồng về hình dáng, kích thước.
Ví dụ: "Mặt trời tròn như quả bóng" (so sánh mặt trời với quả bóng về hình tròn)
Ẩn dụ cách thức: Dựa trên sự tương đồng về cách thức hoạt động.
Ví dụ: "Con thuyền băng băng trên biển" (so sánh con thuyền với cách băng băng của mũi tên)
Ẩn dụ phẩm chất: Dựa trên sự tương đồng, giống nhau về phẩm chất.
Ví dụ: "Cánh đồng vàng óng" (so sánh cánh đồng lúa chín với màu vàng óng)
Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: Dựa trên sự chuyển đổi cảm giác giữa các giác quan.
Ví dụ: "Giọng nói ngọt ngào" (chuyển cảm giác vị giác sang cảm giác thính giác)
Tác dụng của ẩn dụ
Tăng sức gợi hình, gợi cảm: Đây là biện pháp nghệ thuật cơ bản, tác dụng giúp người đọc, người nghe hình dung rõ nét hơn về sự vật, hiện tượng được miêu tả.
Làm cho ngôn ngữ trở nên sinh động, hấp dẫn: Tạo ra những câu văn, câu thơ hay, giàu tính nghệ thuật.
Tạo ấn tượng sâu sắc: Khiến người đọc, người nghe nhớ lâu hơn những gì tác giả muốn truyền đạt.
Ngắn gọn, hàm súc: Truyền đạt được nhiều ý nghĩa trong một câu nói ngắn gọn.
Biện pháp tu từHoán dụ là một biện pháp tu từ mà chúng ta sử dụng tên gọi của một sự vật, hiện tượng này để chỉ một sự vật, hiện tượng khác có mối quan hệ gần gũi với nó. Thay vì gọi tên trực tiếp, ta sử dụng một cái tên khác để gợi tả, tạo nên những hình ảnh sinh động và ấn tượng hơn.
Các loại hoán dụ thường gặp
Lấy một bộ phận để chỉ toàn thể:
- Ví dụ: "Một bàn tay ta làm nên tất cả" (bàn tay chỉ con người).
Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng:
- Ví dụ: "Uống một chén cơm" (chén cơm chỉ gạo).
Lấy dấu hiệu để chỉ sự vật:
- Ví dụ: "Mái tóc bạc" (mái tóc bạc chỉ người già).
Lấy vật cụ thể để chỉ cái trừu tượng:
- Ví dụ: "Cái nôi của cách mạng" (cái nôi chỉ nơi bắt đầu, khởi nguồn).
Tác dụng của hoán dụ
Tăng sức gợi hình, gợi cảm: Tạo ra những hình ảnh sinh động, ấn tượng, giúp người đọc dễ dàng hình dung và cảm nhận.
Làm cho câu văn trở nên ngắn gọn, hàm súc: Tránh lặp lại từ ngữ, tạo sự mới mẻ và hấp dẫn.
Tăng cường tính biểu cảm: Nhấn mạnh ý nghĩa, tạo cảm xúc mạnh mẽ cho người đọc.
Ví dụ minh họa
Trong văn học: "Cái lò than hồng" (lò than hồng chỉ sự ấm áp, tình người).
Trong cuộc sống: "Cơm áo gạo tiền" (chỉ cuộc sống mưu sinh).
Phân biệt hoán dụ và ẩn dụ
Hoán dụ: Dựa trên mối quan hệ gần gũi, trực tiếp giữa hai sự vật.
Ẩn dụ: Dựa trên sự so sánh ngầm giữa hai sự vật có nét tương đồng.
Trên đây là một số thông tin về biện pháp tu từ là gì. Hi vọng các bạn sẽ thích chủ đề này.